I-zine nr 24 Ilone Blaauw Veilig veranderen week 44 2014

Hét geheime wapen in verandering.

foto; Jeanny Savelkous

De boog kan niet altijd gespannen zijn! Als ik ontspanning en inspiratie nodig heb, kom ik bij de vrouwen tot rust en laad ik mijn batterij op. Dit geheime wapen ontdek ik pas de laatste jaren. En dat terwijl ik al 25 jaar tijdens diverse technische studies, werk en zelfs gezin, in een mannenwereld vertoef.

Niet voor niets beschreef ik mijzelf jaren geleden in een levensverhaal als ‘vuurmeisje’. Zo zag ik mijzelf, zeker toen ik al jong leidinggevende was bij de brandweer. Nu maak ik deel uit van ‘vurige vrouwen’; een vijf vrouw sterke intervisiegroep uit de opleiding systemisch werken. Een toepasselijke naam voor de stoere, krachtige, mooie, pittige vrouwen die ik in leidinggevende- en in ondersteunende functies in de veiligheidsregio en in andere technische organisaties tegenkom. Als heuse houdini’s verbergen ze hun vaak onbewuste kwetsbare kant, voor elkaar en voor de mannen met wie ze werken. Té vrouwelijk zijn, zien ze als zwakte en ze zijn bang voor afhankelijkheid en een ‘slap’ imago. Jammer! Daarmee laten ze de kans liggen om de kracht van hun kwetsbaarheid te tonen en zo het mannelijke en vrouwelijke in de organisatie in balans te brengen.

‘Hoe geef je zelfbewust leiding aan veilige verandering’ is een vraag waar ik veel leidinggevenden mee zie worstelen. Verandering in organisaties gaat meestal (eerst) over structuur, processen, taken; kortom de bovenstroom. Concrete aspecten waar het management, veelal mannen, goed weg mee weet. Maar hoe zit het met de gevoelens die een verandering opwerpt? Je ervaart verandering namelijk pas als veilig, als er ook aandacht is voor de zogenaamde ‘onderstroom’. Deze kent 5 fases: het voelen van urgentie, het loslaten van oud gedrag, het niet weten, de creatie of het nieuwe begin. Iedereen, ook de veranderaar zélf, gaat er in eigen tempo en intensiteit doorheen en regelmatig doe je een stap terug en weer vooruit.

Een sprekend voorbeeld ervaar ik tijdens een teamsessie waar zeer loyale (vrouwelijke) ondersteuners aangeven dat zij in de creatiefase zitten. Al pratende missen zij een duidelijk beeld van de consequenties voor hun functioneren in de verwachte verandering. Eigenlijk hebben ze nog niets losgelaten en voelen ze zich niet serieus genomen in de lopende reorganisatie. Gevoelens die ze niet makkelijk bespreken en die tot uiting komen in gedrag als weerstand, klagen, blijven hangen aan het oude, etc. Ze balen van de negatieve beoordeling en het niet serieus genomen worden. Wat ze nodig hebben is een luisterend oor en begrip voor wat er verloren dreigt te gaan of behouden moet blijven in de verandering.

Vurige vrouwen die zich van hun eigen kwetsbaarheid bewust zijn en elkaar vinden, kunnen openheid creëren. Als ‘klap op de vuurpijl’ volgt aan het eind van de teamdag voor de ondersteuners een demonstratieles boogschieten. De ‘aanjager’ is één van hen. Ik noem haar Diana: naar de godin van de jacht. Door haar pijlen te richten en de boog te spannen, juist door hem niet altijd gespannen te laten zijn, behaalt zij haar doelen. Zij is de beschermster van het kwetsbare. Ze ziet er stoer uit en spreekt eerlijk over haar fouten, haar twijfels, het niet weten. Zij zegt dat ze rust zoekt en ontwapent daarmee haar omgeving. Ze staat stil bij wat haar beroert en praat erover. Dat geeft herkenning bij haar collega’s, wat leidt tot samen leren, begrip andere oplossingen en innovatie. Kortom veilig veranderen. Niet voor niets mijn motto! Uit ervaring weet ik dat het enorm helpt als je je ‘sterk zijn’ laat varen en je met anderen verbindt. In mijn geval: hartstikke mis schieten bij handboogschieten, er hard om lachen en elkaar versterken met “vrouwenpower”.

TIP

Richt je pijlen op de verandering die jij voor ogen hebt. Word je bewust hoe jouw boog gespannen staat. In welke fase van de onderstroom zit je zelf? Voel je urgentie? Heb je oud gedrag losgelaten of moet je nog afscheid nemen? Weet je het even niet meer of zit je al in de creatiefase? Hoe voel je je? Bespreek deze gevoelens met anderen in jouw organisatie. Schiet en mis en toon je kwetsbaarheid. Laat je steunen, helpen! Wees een voorbeeld in het openen van jezelf en co-creëer een veilige verandering.

Hartelijke groet!